Onderzoek repressieve organisatie

5 jaar geleden is de brandweer in Gelderland-Midden geregionaliseerd. Daarbij is er niets veranderd aan de repressieve organisatie van de beroepsposten in Arnhem en Ede-Centrum. Veranderingen in de maatschappij, wetgeving, verschillen in arbeidsvoorwaarden, het loopbaanbeleid en de effecten van de regionalisering, leidden tot:

• (structurele) overschrijdingen van de Arbeidstijdenwet;
• onder-/overbelasting van medewerkers met invloed op werkplezier;
• een minder efficiënte organisatie;
• ongewenste verschillen in arbeidsvoorwaarden.

Daarmee is de huidige repressieve organisatievorm voor Arnhem en Ede-Centrum niet passend voor de toekomst. Eind juni 2019 is een advies uitgebracht over toekomstbestendige oplossingen voor de beroepsorganisatie Arnhem en Ede-Centrum. In dit advies worden twee repressieve organisatiemodellen beschreven. Na besluitvorming over dit advies volgt een implementatiefase die een aantal jaren zal duren.

Vrijwilligheid en paraatheid

De afgelopen jaren is een duidelijke tendens zichtbaar geworden dat vrijwilligers minder lang bij de brandweer blijven. Hierdoor is het noodzakelijk meer mensen op te leiden en te oefenen. Landelijk is vrijwilligheid een belangrijk thema. Mogelijk wordt gekozen voor differentiatie in het werk waarbij vrijwilligers op termijn minder specialistische taken uit gaan voeren. Dat leidt tot een verlaging van de opleiding- en oefenbelasting. Hiervoor start een project “vrijwilligheid en paraatheid”. Eventuele wijzigingen in de opleiding- en oefenbelasting zijn op korte termijn niet te voorzien.

Duikfunctie

Post Arnhem verzorgt naast de basisbrandweerzorg ook de uitvoering van specialistische taken waaronder een duikteam. Vanwege de eisen die aan de duiktaak worden gesteld vraagt dit een grote oefeninspanning buitenshuis. Het minimale aantal oefenuren (258 uur per jaar p.p. voor duikoefeningen, zwembadtraining, certificering etc.) moet gehaald worden. Bij werving en selectie van nieuwe 24-uurs beroepsmedewerkers in Arnhem wordt vooral de focus gelegd op de duiktaak, omdat aan deze functie specifieke fysieke eisen worden gesteld.

Het aantal keren dat het duikteam is gealarmeerd wordt in onderstaande tabel weergegeven:

2014       2015       2016       2017       2018       1^e halfjaar ‘19

21            19            13            17           13           10

Er loopt een project ‘Duurzaam en veilig uitvoeren van de duiktaak in VGGM’, dat eind 2019 gereed moet zijn.

GHOR en de Omgevingswet

De GHOR heeft extra ingezet op de verbinding met de overige onderdelen van VGGM die zich bezig houden met de omgevingswet. Daarnaast lag de nadruk op het opstellen van een conceptvisie op omgevingsadvisering vanuit de GHOR. Gemeentelijke adviesaanvragen over de bebouwde omgeving worden samen met brandweer en GGD opgepakt.. Het komende jaar wordt de visie uitgewerkt en vastgesteld. Op basis daarvan kan de GHOR verdere invulling geven aan de uit te voeren.

GHOR en Informatie-uitwisseling in de geneeskundige keten

In het afgelopen jaar is er verder gewerkt aan het project Informatie-uitwisseling in de geneeskundige keten. Dit project wordt samen met AZO en GHOR Gelderland-Zuid opgepakt. In het voorjaar 2019 is een stappenplan uitgewerkt dat bestuurlijk in het ROAZ is vastgesteld. Ook is een externe projectleider aangetrokken die voorbereidingen trof voor de eerste twee stappen van het stappenplan. In de loop van 2020 wordt er een operationele netcentrische werkwijze binnen de geneeskundige keten ingevoerd.

Meningokokken

In Gelderland-Midden hebben bijna 34.000 jongeren een vaccinatie tegen meningokokken gekregen. Met name in het tweede kwartaal zijn jongeren ingeënt tegen meningokokken ACWY. Tijdens de campagne zijn door het projectteam, op basis van evaluaties en nieuwe inzichten, processen en werkwijzen bijgesteld en is voortdurend gewerkt aan een efficiënte en veilige uitvoering. Mede door de inzet van talloze VGGM-medewerkers kan er teruggekeken worden op een geslaagde campagne. In het tweede kwartaal is door het projectteam gewerkt aan de voorbereiding van de campagne in het najaar. In het najaar wordt in alle gemeenten opnieuw een vaccinatiemoment aangeboden voor spijtoptanten en jongeren die in het voorjaar verhinderd waren.

Analyse verschillen

Het financiële resultaat over het eerste halfjaar leidt tot een voordeel van bijna €1,0 miljoen. Op jaarbasis wordt in het veiligheidsdomein een financieel voordeel verwacht van bijna €1,2 miljoen.

In onderstaande verklaring zijn de verschillen nader toegelicht. Hierbij geldt dat het eerste getal gaat over de realisatie in het eerste halfjaar en het tweede getal over de prognose.

Personele kosten

Een groot deel van het voordeel ontstaat door lagere personele kosten (€829.000/1.257.000):

• De FLO-uitgaven zijn €560.000/780.000 lager dan ingeschat. Dit wordt veroorzaakt doordat medewerkers met FLO-rechten daar nog geen gebruik van maken. Het niet aanspreken van deze FLO-rechten leidt tot €180.000/300.000 lagere gemeentelijke bijdrage. Het resterende budgettaire voordeel wordt gebruikt om de FLO-voorziening op peil te houden voor de toekomstige FLO-uitgaven. Dit leidt tot een bijzondere last van €380.000/500.000.
• Vervanging van gedetacheerd personeel leidt tot een nadeel van €30.000/60.000. Dit wordt gecompenseerd door extra opbrengsten.
• Door niet-ingevulde vacatures en aanloopschalen bij de brandweer ontstaat een voordeel van €199.000/282.000. Inhuur voor een gedeeltelijke invulling van de vacatures is hierin verrekend.
• De directe kosten van vrijwilligers zijn lager dan begroot doordat het aantal vrijwilligers lager is dan begroot (€43.000/95.000).
• In de begroting is een herbestemming van de inwonersbijdrage van ambulancezorg naar GHOR verwerkt voor het realiseren van LCMS Zorg. De activiteiten hiertoe zijn in het eerste halfjaar niet opgestart. Het bijbehorende personeelsbudget zal naar verwachting in 2019 nog niet benut worden, resulterend in een voordeel van €65.000/135.000.
• Bij de GHOR is sprake van vacatures en voordelen omdat een aantal medewerkers in een aanloopschaal zit, terwijl het budget is gebaseerd op de eindschaal (€35.000/120.000).

Materiële lasten

De materiële kosten leverden in het eerste halfjaar een voordeel op, terwijl voor heel 2019 een nadeel wordt voorspeld. Met name de kosten van het opleiden van nieuw brandweerpersoneel leiden naar verwachting tot een (deels structureel) nadeel van €430.000. In het eerste halfjaar zijn onder andere de kosten van het realistisch oefenen nog niet opgenomen (deze oefeningen vinden in het tweede halfjaar plaats). Ook verschillende onderhoudsbudgetten worden pas in het tweede halfjaar benut.

Afschrijvingskosten

De afschrijvingslasten zijn in het eerste halfjaar aanzienlijk hoger doordat alle oudere hoogwerkers vervroegd vervangen zijn. Door deze vervanging hebben afboekingen van de boekwaardes plaatsgevonden. Door de verkoop van de oude voertuigen (zie incidentele baten en lasten) zijn deze boekwaardes ruimschoots gecompenseerd. In het 2^e halfjaar lopen we weer parallel aan de begroting, waardoor de meerkosten afvlakken.

Huisvestigingskosten

De huisvestingslasten zijn hoger dan voorzien. In de begroting is de vergoeding van de BTW-kosten voor de huisvesting bij gemeenten niet opgenomen (€138.000). Deze kosten worden jaarlijks ten laste van rijksbijdragen aan gemeenten vergoed. Voorlopig is hiervoor nog een voorziening aanwezig en de kosten worden via een administratieve ophoging van de rijksbijdragen gecompenseerd.

Bijzondere baten en lasten

De bijzondere baten en lasten leiden tot een fors voordeel.

• Door verkoop van voornamelijk voertuigen is een resultaat van €520.000 gerealiseerd. Daarnaast heeft VGGM op basis van contractuele afspraken een schadeloosstelling van €97.000 ontvangen als gevolg van vertraagde levering van nieuw materieel. Naar verwachting wordt nog een voordeel behaald van €40.000 in het 2^e
• In de bijzondere lasten is een stelpost opgenomen voor de nog niet vervangen activa. Op basis van het huidige vervangingsschema wordt hier nog steeds een voordeel gerealiseerd. Naar verwachting zal dit voordeel in 2019 ongeveer €446.000 bedragen.
• Uit dit overschot worden incidentele personele lasten gefinancierd om ziekte te vervangen en beleidscapaciteit beschikbaar te houden. Dit leidt tot incidentele meerkosten van €140.000.
• Zoals hierboven is aangeven leiden de lagere FLO-lasten tot een aanvullende storting in voorzieningen (€380.000/€500.000)

Rechtspositie vrijwilligers brandweer

De invoering van de Wet normalisering rechtsposities ambtenaren is beoogd per 1 januari 2020. Een onverkorte invoering heeft waarschijnlijke grote ongewenste effecten voor, met name, de vrijwilligers bij de brandweer. Daarom krijgen veiligheidsregio’s één jaar uitstel om de gevolgen in kaart te brengen en met alternatieve voorstellen te komen.

In de brandweerkamer wordt samen met ministers de mogelijkheid verkend de vrijwilligers uit de Wnra te houden.

Groot onderhoud brandweerkazernes

Tijdens de regionalisering van de brandweer is de bestuurlijke keuze gemaakt de kazernes niet over te dragen aan de veiligheidsregio en in eigendom te laten van de gemeenten. Drie argumenten speelden daarbij een rol:

• Voor gemeenten vertegenwoordigen de kazernes een maatschappelijk en/of economische belang;
• VGGM wil zich beperken tot het uitvoeren van de kerntaken en daar valt het beheer van onroerend goed niet onder. Liever maakt VGGM gebruik van de vastgoedkennis die bij gemeenten aanwezig is;
• De ontvlechting van de kazernes is niet eenvoudig omdat er op veel plaatsen sprake is van complicerende factoren zoals gedeeld gebruik met andere gemeentelijke diensten en/of nog af te wikkelen investeringen in nieuw- en verbouw.

In de lijn van bovenstaande keuze is het budget voor de kapitaallasten en het groot onderhoud bij de gemeente achtergebleven. In het budget voor de brandweer zijn de gebruikerslasten opgenomen (denk aan schoonmaakkosten, energie, klein onderhoud, etc.).

Uitplaatsen meldkamer

Er komt één zelfstandige landelijke meldkamerorganisatie met maximaal 10 locaties. Voor Oost Nederland is dat in Apeldoorn. De eerste contouren van de feitelijk invulling van de meldkamer in Oost Nederland tekenen zich af. Naar verwachting gaat per 1 januari 2020 bij wetswijziging de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de meldkamer over van VGGM naar de Nationale Politie. Gelijktijdig wordt de rijksbijdrage voor VGGM gekort met circa €0,5 miljoen. De huidige beheerkosten voor VGGM bedragen jaarlijks circa €0,3 miljoen. De impact op de financiering van de beheersactiviteiten voor de meldkamer ambulancezorg zijn momenteel onduidelijk. De financiële risico’s voor VGGM kunnen op dit moment niet volledig worden ingeschat, maar bedragen ten minste €0,2 miljoen per jaar.

Afbouw financiering omgevingsveiligheid

De provincie Gelderland heeft afgelopen jaren indirect een jaarlijkse financiering van €89.000 verstrekt ten behoeve van het opbouwen van expertise rondom omgevingsveiligheid. De provincie heeft laten weten deze financiering voor 2019 te gaan verlagen en na 2019 stop te zetten.

Financiering inzet 25kv

Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu verstrekt een jaarlijkse bijdrage van €324.000 om onze expertise toe te passen bij het optreden bij spoorwegincidenten op de Betuweroute, met name gerelateerd aan de 25kV bovenleiding. In 2019 wordt een besluit verwacht ten aanzien van de continuering van deze vergoeding.