Wij werken samen 24/7 aan publieke veiligheid en gezondheid in de regio. Benieuwd naar wat we in de eerste helft van 2019 deden? Bekijk hier een aantal belangrijke feiten en cijfers!

Het eerste halfjaar 2019 is afgesloten met een positief saldo van €2,1 miljoen. Het prognoseresultaat loopt op naar €2,5 miljoen. Dit komt vooral door:
- Budgettaire ruimte in de activa €0,6 miljoen (brandweer van €446.000 en publieke gezondheid €75.000)
- Vacatures en groei in loonschalen leidt tot een voordeel van €1,1 miljoen (brandweer €282.000, publieke gezondheid €200.000, GHOR €255.000, facza €287.000 en bevolkingszorg €100.000).
- Extra inkomsten uit maatwerk en subsidies van circa €1,0 miljoen. Door schaalvoordelen ontstaat een resultaat van circa €0,6 miljoen op deze activiteiten (met name PG door vaccinatiecampagnes, toename reizigersvaccinaties, extra werkzaamheden infectieziektes en gesubsidieerde projecten)
- Vertraging in de realisatie van vernieuwingen leidt tot een voordeel van circa €0,5 miljoen. Deze vertragingen ontstaan met name doordat niet alle formatieruimte is ingevuld.
- Hogere opleidings- en oefenkosten voor de brandweer van circa €0,4 miljoen (nadelig).
- Diverse mee- en tegenvallers van €0,1 miljoen (voordeel).


Veiligheidsregio
Crisisbeheersing
- 2 GRIP-1 incidenten (2018: 8)
- 1 GRIP-2 indicenten
- 13 Inzetten gerelateerd aan maatschappelijke onrust (2018: 33)
- 71 Uitdrukken OvdG (Geneeskundige coördinatie op plaats incident) (2018: 179)
- 4 Multi realistische oefeningen (2018: 8)
- 10 Multi virtual reality oefeningen (2018: 19)
- 2 Multi regionaal team oefeningen (2018: 4)
- 6 Gemeentelijke beleidsteam oefeningen (2018: 12)
- 0 Regionaal beleidsteam oefening (2018: 1)
- Tientallen overige multi trainingen (2018: tientallen)
Incidentbestrijding
- 3.070 Inzetten door onze posten (2018: 6.302)
- 2.532 Aantal incidenten
- 975 (Automatische) brandmeldingen (2018: 2.072)
- 1.101 Meldingen hulpverlening/dienstverlening (2018: 2.115)
- 222 FRB/MOB-meldingen (>50% als eerste ter plaatse) (2018: 491)
- 28 Natuurbrandmeldingen (2018: 144)
- 56 Branden opgeschaald (2018: 96)
- 45 Middelbrand (2018: 79)
- 11 (Zeer) grote brand (2018: 27)
- 14.753 Meldingen ontvangen door meldkamer (2018: 29.269)
- 12.221 Zelfstandig afgehandeld door meldkamer zonder brandweerinzet (2018: 24.089)
- 41 brandweerposten bemenst tijdens landelijke 112-storing
- 225 inzetten tijdens de windhoes in Rheden op 4 juni 2019
Risicobeheersing
- 905 Adviezen omgevings- & brandveiligheid (2018: 2.238)
- 890 Adviezen evenementen (2018: 1.745)
- 2.124 Toezicht brandveiligheid (2018: 3.521)
- 55% Percentage gebouwen alles in orde bij het toezicht brandveiligheid (2018: 47%)
- 98% Percentage gebouwen alles weer in orde na her-controle (2018: 98%)
- 2% Percentage leidend tot juridische handhaving door gemeente (2018: 2%)
- 24 Brandonderzoeken (2018: 57)
- 26 Voorlichtingsmomenten (2018: 81)
- 4 Nieuwe convenanten Geen Nood Bij Brand (2018: 0)
- 5 Intentieovereenkomsten brandveiligheid met woningcoöperaties (2018: 8)
Publieke Gezondheid
GGD
- 322 Infectieziekte meldingen (meldingsplichtig) (2018: 651)
- 131 Algemene infectieziekte meldingen (niet-meldingsplichtig) (2018: 325)
- 16 Behandelingen actieve TBC (2018: 44)
- 30 Behandelingen latente TBC-infectie (2018: 78)
- 1.797 Soa-consulten (2018: 3.096)
- 146 Sense-consulten (voor jongeren onder de 25 jaar) (2018: 293)
- 235 Hepatitis B-vaccinaties (2018: 476)
- 8.299 Reizigersvaccinaties (2018: 11.795)
- 6.291 Reizigersconsulten (2018: 8.491)
- 15 Gemeenten waarmee contact is geweest over omgevingswet (2018: 15)
- 7 Gemeenten waarmee geparticipeerd wordt in werkgroepen omgevingswet (2018: 5)
- 1.307 Arrestantenzorg (2018: 2505)
- 199 Lijkschouwingen (2018: 355)
- 43 Zedenonderzoek en letselbeschrijving (2018: 67)
- 212 Bloedproeven, urineonderzoeken en DNA-tests (2018: 312)
- 465 Kinderopvangtoezicht (2018: 930)
- 6 Gastouderbureautoezicht (2018: 31)
- 312 Gastoudertoezicht (2018: 542)
- 18 Calamiteitentoezicht Wmo (2018: 26)
- 14 Kwaliteitstoezicht Wmo (2018: 21)
Jeugdgezondheidszorg
Percentage kinderen dat extra zorg ontvangt per leeftijdsklasse:
- 28% 0 tot 4-jarigen
- 22% 4 tot 12-jarigen
- 19% 12 tot 18-jarigen
De percentages 4 tot 12- en 12 tot 18-jarigen worden enorm beïnvloed door de periode waarin de basiszorg wordt gepland. Er worden in het eerste halfjaar meer kinderen gezien voor de screeningen/ checks dan in het tweede halfjaar. De percentages extra zorg lijken daardoor erg laag, maar dat wordt in het tweede halfjaar weer recht getrokken.


Ambulancezorg
Prestaties
- 20.397 Ritten in totaal (2018: 40.683)
- 9.830 Ritten A1-Spoed (2018: 19.547)
- 6.559 Ritten A2-gepaste spoed (2018: 13.047)
- 4.008 B-planbaar vervoer (2018: 8.089)
- 234 Ritten directe buurregio’s in Gelderland-Midden (2018: 549)
- 915 Ritten Ambulancezorg Gelderland-Midden in alle andere regio’s (2018: 1.771)
Bevolkingszorg
- Succesvolle regionale netwerkdag crisiscommunicatie rondom het thema terrorismegevolgbestrijding
- Oefening crisiscommunicatie samen met Alliander
- 7 Strategisch communicatieadviseurs BT opgeleid
- Gemeentelijke teamleiders crisisbeheersing van 6 gemeenten opgeleid
- 8 Omgevingsanalisten bijgeschoold
- Teamleiders opvang van 7 gemeenten bijgeschoold
- Bijdrage van (piket)functionarissen bevolkingszorg in 8 GRIP-1 incidenten en 33 incidenten gerelateerd aan maatschappelijke onrust.
- Bijdrage van (piket)functionarissen bevolkingszorg in diverse multidisciplinaire oefensettings
- 42 Gemeentecollega’s 24/7 beschikbaar en bereikbaar in 7 piketfuncties
- 80 Gemeentecollega’s beschikbaar voor het invullen van 5 piketfuncties


Bedrijfsvoering
- 1.863 Collega’s werkzaam bij VGGM, waarvan: (2018: 1.900)
- 1.059 Vast/tijdelijk (2018: 1.100)
- 725 Vrijwilligers brandweer (2018: 800)
- 285 Gemotoriseerde voertuigen (2018: 239)
- 100 Panden/locaties (2018: 100)
- 350 Applicaties in beheer (2018: 350)
- 9.018 Verwerkte inkoopfacturen (2018: 15.779)
Veiligheidsregio
Omgevingswet
De ontwikkelingen op het gebied van de Omgevingswet worden op de voet gevolgd. De implicaties van de invoering van de Wet op de adviserende en controlerende rol van de brandweer en de GGD op het gebied van bouwen en ruimtelijke ordening worden momenteel in kaart gebracht.
AMvB Brandveilig Gebruik Overige Plaatsen
De AMvB Brandveilig Gebruik Overige Plaatsen is per 1 januari 2018 in werking getreden. Het noodzakelijke toezicht op o.a. campings en anders besloten terreinen (>150 mensen) is hierdoor toegenomen. De toename van deze werkzaamheden is grotendeels ingebed in de bestaande structuren door zaken efficiënter te regelen.
Onderzoek repressieve organisatie
5 jaar geleden is de brandweer in Gelderland-Midden geregionaliseerd. Daarbij is er niets veranderd aan de repressieve organisatie van de beroepsposten in Arnhem en Ede-Centrum. Veranderingen in de maatschappij, wetgeving, verschillen in arbeidsvoorwaarden, het loopbaanbeleid en de effecten van de regionalisering, leidden tot:
- (structurele) overschrijdingen van de Arbeidstijdenwet;
- onder-/overbelasting van medewerkers met invloed op werkplezier;
- een minder efficiënte organisatie;
- ongewenste verschillen in arbeidsvoorwaarden.
Daarmee is de huidige repressieve organisatievorm voor Arnhem en Ede-Centrum niet passend voor de toekomst. Eind juni 2019 is een advies uitgebracht over toekomstbestendige oplossingen voor de beroepsorganisatie Arnhem en Ede-Centrum. In dit advies worden twee repressieve organisatiemodellen beschreven. Na besluitvorming over dit advies volgt een implementatiefase die een aantal jaren zal duren.
Vrijwilligheid en paraatheid
De afgelopen jaren is een duidelijke tendens zichtbaar geworden dat vrijwilligers minder lang bij de brandweer blijven. Hierdoor is het noodzakelijk meer mensen op te leiden en te oefenen. Landelijk is vrijwilligheid een belangrijk thema. Mogelijk wordt gekozen voor differentiatie in het werk waarbij vrijwilligers op termijn minder specialistische taken uit gaan voeren. Dat leidt tot een verlaging van de opleiding- en oefenbelasting. Hiervoor start een project “vrijwilligheid en paraatheid”. Eventuele wijzigingen in de opleiding- en oefenbelasting zijn op korte termijn niet te voorzien.
Duikfunctie
Post Arnhem verzorgt naast de basisbrandweerzorg ook de uitvoering van specialistische taken waaronder een duikteam. Vanwege de eisen die aan de duiktaak worden gesteld vraagt dit een grote oefeninspanning buitenshuis. Het minimale aantal oefenuren (258 uur per jaar p.p. voor duikoefeningen, zwembadtraining, certificering etc.) moet gehaald worden. Bij werving en selectie van nieuwe 24-uurs beroepsmedewerkers in Arnhem wordt vooral de focus gelegd op de duiktaak, omdat aan deze functie specifieke fysieke eisen worden gesteld.
Het aantal keren dat het duikteam is gealarmeerd wordt in onderstaande tabel weergegeven:
2014 2015 2016 2017 2018 1e halfjaar ‘19
21 19 13 17 13 10
Er loopt een project ‘Duurzaam en veilig uitvoeren van de duiktaak in VGGM’, dat eind 2019 gereed moet zijn.
GHOR en de Omgevingswet
De GHOR heeft extra ingezet op de verbinding met de overige onderdelen van VGGM die zich bezig houden met de omgevingswet. Daarnaast lag de nadruk op het opstellen van een conceptvisie op omgevingsadvisering vanuit de GHOR. Gemeentelijke adviesaanvragen over de bebouwde omgeving worden samen met brandweer en GGD opgepakt.. Het komende jaar wordt de visie uitgewerkt en vastgesteld. Op basis daarvan kan de GHOR verdere invulling geven aan de uit te voeren.
GHOR en Informatie-uitwisseling in de geneeskundige keten
In het afgelopen jaar is er verder gewerkt aan het project Informatie-uitwisseling in de geneeskundige keten. Dit project wordt samen met AZO en GHOR Gelderland-Zuid opgepakt. In het voorjaar 2019 is een stappenplan uitgewerkt dat bestuurlijk in het ROAZ is vastgesteld. Ook is een externe projectleider aangetrokken die voorbereidingen trof voor de eerste twee stappen van het stappenplan. In de loop van 2020 wordt er een operationele netcentrische werkwijze binnen de geneeskundige keten ingevoerd.
Meningokokken
In Gelderland-Midden hebben bijna 34.000 jongeren een vaccinatie tegen meningokokken gekregen. Met name in het tweede kwartaal zijn jongeren ingeënt tegen meningokokken ACWY. Tijdens de campagne zijn door het projectteam, op basis van evaluaties en nieuwe inzichten, processen en werkwijzen bijgesteld en is voortdurend gewerkt aan een efficiënte en veilige uitvoering. Mede door de inzet van talloze VGGM-medewerkers kan er teruggekeken worden op een geslaagde campagne. In het tweede kwartaal is door het projectteam gewerkt aan de voorbereiding van de campagne in het najaar. In het najaar wordt in alle gemeenten opnieuw een vaccinatiemoment aangeboden voor spijtoptanten en jongeren die in het voorjaar verhinderd waren.
Analyse verschillen
Het financiële resultaat over het eerste halfjaar leidt tot een voordeel van bijna €1,0 miljoen. Op jaarbasis wordt in het veiligheidsdomein een financieel voordeel verwacht van bijna €1,2 miljoen.
In onderstaande verklaring zijn de verschillen nader toegelicht. Hierbij geldt dat het eerste getal gaat over de realisatie in het eerste halfjaar en het tweede getal over de prognose.
Personele kosten
Een groot deel van het voordeel ontstaat door lagere personele kosten (€829.000/1.257.000):
- De FLO-uitgaven zijn €560.000/780.000 lager dan ingeschat. Dit wordt veroorzaakt doordat medewerkers met FLO-rechten daar nog geen gebruik van maken. Het niet aanspreken van deze FLO-rechten leidt tot €180.000/300.000 lagere gemeentelijke bijdrage. Het resterende budgettaire voordeel wordt gebruikt om de FLO-voorziening op peil te houden voor de toekomstige FLO-uitgaven. Dit leidt tot een bijzondere last van €380.000/500.000.
- Vervanging van gedetacheerd personeel leidt tot een nadeel van €30.000/60.000. Dit wordt gecompenseerd door extra opbrengsten.
- Door niet-ingevulde vacatures en aanloopschalen bij de brandweer ontstaat een voordeel van €199.000/282.000. Inhuur voor een gedeeltelijke invulling van de vacatures is hierin verrekend.
- De directe kosten van vrijwilligers zijn lager dan begroot doordat het aantal vrijwilligers lager is dan begroot (€43.000/95.000).
- In de begroting is een herbestemming van de inwonersbijdrage van ambulancezorg naar GHOR verwerkt voor het realiseren van LCMS Zorg. De activiteiten hiertoe zijn in het eerste halfjaar niet opgestart. Het bijbehorende personeelsbudget zal naar verwachting in 2019 nog niet benut worden, resulterend in een voordeel van €65.000/135.000.
- Bij de GHOR is sprake van vacatures en voordelen omdat een aantal medewerkers in een aanloopschaal zit, terwijl het budget is gebaseerd op de eindschaal (€35.000/120.000).
Materiële lasten
De materiële kosten leverden in het eerste halfjaar een voordeel op, terwijl voor heel 2019 een nadeel wordt voorspeld. Met name de kosten van het opleiden van nieuw brandweerpersoneel leiden naar verwachting tot een (deels structureel) nadeel van €430.000. In het eerste halfjaar zijn onder andere de kosten van het realistisch oefenen nog niet opgenomen (deze oefeningen vinden in het tweede halfjaar plaats). Ook verschillende onderhoudsbudgetten worden pas in het tweede halfjaar benut.
Afschrijvingskosten
De afschrijvingslasten zijn in het eerste halfjaar aanzienlijk hoger doordat alle oudere hoogwerkers vervroegd vervangen zijn. Door deze vervanging hebben afboekingen van de boekwaardes plaatsgevonden. Door de verkoop van de oude voertuigen (zie incidentele baten en lasten) zijn deze boekwaardes ruimschoots gecompenseerd. In het 2e halfjaar lopen we weer parallel aan de begroting, waardoor de meerkosten afvlakken.
Huisvestigingskosten
De huisvestingslasten zijn hoger dan voorzien. In de begroting is de vergoeding van de BTW-kosten voor de huisvesting bij gemeenten niet opgenomen (€138.000). Deze kosten worden jaarlijks ten laste van rijksbijdragen aan gemeenten vergoed. Voorlopig is hiervoor nog een voorziening aanwezig en de kosten worden via een administratieve ophoging van de rijksbijdragen gecompenseerd.
Bijzondere baten en lasten
De bijzondere baten en lasten leiden tot een fors voordeel.
- Door verkoop van voornamelijk voertuigen is een resultaat van €520.000 gerealiseerd. Daarnaast heeft VGGM op basis van contractuele afspraken een schadeloosstelling van €97.000 ontvangen als gevolg van vertraagde levering van nieuw materieel. Naar verwachting wordt nog een voordeel behaald van €40.000 in het 2e
- In de bijzondere lasten is een stelpost opgenomen voor de nog niet vervangen activa. Op basis van het huidige vervangingsschema wordt hier nog steeds een voordeel gerealiseerd. Naar verwachting zal dit voordeel in 2019 ongeveer €446.000 bedragen.
- Uit dit overschot worden incidentele personele lasten gefinancierd om ziekte te vervangen en beleidscapaciteit beschikbaar te houden. Dit leidt tot incidentele meerkosten van €140.000.
- Zoals hierboven is aangeven leiden de lagere FLO-lasten tot een aanvullende storting in voorzieningen (€380.000/€500.000)
Rechtspositie vrijwilligers brandweer
De invoering van de Wet normalisering rechtsposities ambtenaren is beoogd per 1 januari 2020. Een onverkorte invoering heeft waarschijnlijke grote ongewenste effecten voor, met name, de vrijwilligers bij de brandweer. Daarom krijgen veiligheidsregio’s één jaar uitstel om de gevolgen in kaart te brengen en met alternatieve voorstellen te komen.
In de brandweerkamer wordt samen met ministers de mogelijkheid verkend de vrijwilligers uit de Wnra te houden.
Groot onderhoud brandweerkazernes
Tijdens de regionalisering van de brandweer is de bestuurlijke keuze gemaakt de kazernes niet over te dragen aan de veiligheidsregio en in eigendom te laten van de gemeenten. Drie argumenten speelden daarbij een rol:
- Voor gemeenten vertegenwoordigen de kazernes een maatschappelijk en/of economische belang;
- VGGM wil zich beperken tot het uitvoeren van de kerntaken en daar valt het beheer van onroerend goed niet onder. Liever maakt VGGM gebruik van de vastgoedkennis die bij gemeenten aanwezig is;
- De ontvlechting van de kazernes is niet eenvoudig omdat er op veel plaatsen sprake is van complicerende factoren zoals gedeeld gebruik met andere gemeentelijke diensten en/of nog af te wikkelen investeringen in nieuw- en verbouw.
In de lijn van bovenstaande keuze is het budget voor de kapitaallasten en het groot onderhoud bij de gemeente achtergebleven. In het budget voor de brandweer zijn de gebruikerslasten opgenomen (denk aan schoonmaakkosten, energie, klein onderhoud, etc.).
Uitplaatsen meldkamer
Er komt één zelfstandige landelijke meldkamerorganisatie met maximaal 10 locaties. Voor Oost Nederland is dat in Apeldoorn. De eerste contouren van de feitelijk invulling van de meldkamer in Oost Nederland tekenen zich af. Naar verwachting gaat per 1 januari 2020 bij wetswijziging de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de meldkamer over van VGGM naar de Nationale Politie. Gelijktijdig wordt de rijksbijdrage voor VGGM gekort met circa €0,5 miljoen. De huidige beheerkosten voor VGGM bedragen jaarlijks circa €0,3 miljoen. De impact op de financiering van de beheersactiviteiten voor de meldkamer ambulancezorg zijn momenteel onduidelijk. De financiële risico’s voor VGGM kunnen op dit moment niet volledig worden ingeschat, maar bedragen ten minste €0,2 miljoen per jaar.
Afbouw financiering omgevingsveiligheid
De provincie Gelderland heeft afgelopen jaren indirect een jaarlijkse financiering van €89.000 verstrekt ten behoeve van het opbouwen van expertise rondom omgevingsveiligheid. De provincie heeft laten weten deze financiering voor 2019 te gaan verlagen en na 2019 stop te zetten.
Financiering inzet 25kv
Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu verstrekt een jaarlijkse bijdrage van €324.000 om onze expertise toe te passen bij het optreden bij spoorwegincidenten op de Betuweroute, met name gerelateerd aan de 25kV bovenleiding. In 2019 wordt een besluit verwacht ten aanzien van de continuering van deze vergoeding.


Publieke Gezondheid
Brancheontwikkelingen
- In 2018 is de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) uitgebracht als basis voor allerlei gezondheidsnota’s en –beleid. De VTV brengt in kaart wat er op ons af komt als we als maatschappij op de huidige voet door zouden gaan en niets extra’s zouden doen, en hoe we daarmee om kunnen gaan. De VTV bestaat uit een trendscenario, themaverkenningen en handelingsopties.
- Iedere vier jaar brengt de minister van VWS een landelijke kadernota Publieke Gezondheid uit. Dit is vastgelegd in de Wet publieke gezondheid (Wpg). In de nota benoemt de minister de landelijke prioriteiten (speerpunten publieke gezondheid) die aanknopingspunten bieden voor het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Eind 2019 wordt de nieuwe landelijke nota verwacht die aansluit op de VTV 2018.
Toekomstige ontwikkelingen; wat komt er op ons af?
- De vergrijzing heeft grote impact op de volksgezondheid en zorg
- Meer gezondheid maar ook meer ziekte
- De druk op ons dagelijkse leven neemt toe
- Leefstijl én leefomgeving hebben invloed op gezondheid
- Vaak opeenstapeling van gezondheids- én sociale problemen bij kwetsbare groepen
- De zorguitgaven stijgen door demografie en technologie
- De zorg verandert door technologie en veranderende rol patiënt
- Alertheid op bekende én nieuwe risico’s nodig
Preventieakkoord
Door roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik aan te pakken kan de gezondheid van heel veel Nederlanders verbeteren. In november 2018 is daarom het Nationaal Preventieakkoord aangeboden aan de Tweede Kamer. Het akkoord is ondertekend door meer dan 70 verschillende organisaties. In Gelderland-Midden wordt in een ambtelijke werkgroep verkend hoe de verschillende ontwikkelingen (preventieakkoord, nieuwe nota volksgezondheid) alles wat er regionaal en lokaal al gebeurt, kunnen versterken.
Eerste 1000 dagen
De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) biedt basiszorg aan alle kinderen/jeugdigen tot 18 jaar en geeft extra aandacht en zorg aan ouders en kinderen die dat nodig hebben. Deze extra zorg kan al vóór de geboorte starten. Als er in de zwangerschap signalen zijn dat een aanstaande moeder/ouder extra aandacht nodig heeft, kan de JGZ al in een vroeg stadium ondersteuning bieden. Door middel van een aantal preventieve programma’s en in nauwe samenwerking met geboortezorg en partners in het sociaal domein kan JGZ extra ondersteuning bieden aan de meest kwetsbare (aanstaande) ouders. Programma’s die GGD Gelderland-Midden inzet in de regio zijn Kansrijke Start, SamenStarten, Stevig Ouderschap en Voorzorg. Daarnaast kan de jeugdverpleegkundige een prenataal huisbezoek brengen.
Rijksvaccinatieprogramma
Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) is nu en in de komende jaren volop in ontwikkeling en meerdere veranderingen lopen gelijktijdig. Vanaf dit jaar ligt de regie voor het RVP bij de gemeenten. Staatssecretaris Blokhuis zet in op het verhogen van de vaccinatiegraad, het tegengaan van foutieve informatie op internet, het vormen van een (landelijke) vaccinatiealliantie. Daarnaast voegt hij nieuwe vaccinaties toe aan het RVP. In het eerste halfjaar hebben in Gelderland-Midden twee rondes van de meningokokken ACWY-massavaccinatie plaatsgevonden. Het regionale opkomstpercentage was 78% voor maart/april en 83% voor mei/juni.
In de gemeente Barneveld is in oktober 2018 gestart met een pilot vaccinatieconsult. Hierbij krijgen alle nieuw geborenen een vaccinatieconsult. Uit een eerste evaluatie blijkt dat nagenoeg alle ouders naar dit consult komen. De pilot is verlengd tot 31 december 2019.
Regionale ontwikkelingen voor JGZ
- Afgelopen maanden is met bijna alle gemeenten op bestuurlijk niveau een jaargesprek gevoerd. Rode draad uit deze gesprekken is:
- De vraag aan JGZ om (nog) meer in te zetten op normaliseren en versterken van opvoedvertrouwen van (jonge) ouders. De vraag is om ook verder ambtelijk te verkennen hoe dit vorm gegeven kan worden.
- Implementatie van Kansrijke Start, zoals het vormen van lokale coalities waarin samenwerking wordt gezocht tussen JGZ, geboortezorg en het sociaal domein.
Dit alles onder regie van gemeenten.
In de eerste helft van 2019 heeft JGZ 4-18 voor klas 1 en 2 van het middelbaar onderwijs een pilot gedraaid met het digitaliseren en opnieuw vormgeven van het contactmoment voor 12/13-jarigen. Het doel is jongeren een contactmoment aan te bieden dat beter aansluit bij hun behoeften. Met een oplossingsgerichte benadering wil JGZ jongeren meer in kracht zetten en meer mogelijkheden bieden om vragen te stellen. In de tweede helft van 2019 volgen de resultaten en de implementatie over het gehele werkgebied.
Landelijke ontwikkelingen JGZ
De JGZ van GGD Gelderland-Midden is actief betrokken bij het visietraject JGZ 3.0 op landelijk niveau. Hierin worden 4 ontwikkelagenda’s uitgewerkt die moeten leiden tot ouderempowerment en een gezonde jeugd door geïntegreerde toepassing van digitale innovaties.
Verwarde personen
Verward gedrag, zorg voor kwetsbare burgers, vindt binnen een complexe en beleidsrijke context plaats. Van gemeenten en ketenpartners vraagt dit gelijktijdig acteren op vele beleidsterreinen. De stuurgroep verward gedrag heeft derhalve een ontwikkelagenda 2019 vastgesteld. Om daarmee prioriteiten te bepalen en de netwerkorganisatie rond verward gedrag (ketenpartnersoverleg, stuurgroep en platform) in hun ‘planning’ hierbij aan te doen sluiten.
De projecten meld- en adviespunt en passend vervoer (samen met Gelderland-Zuid) werpen in deze periode concrete vruchten af en leiden tot een voor de persoon met verward gedrag meer optimale inzet van hulpverlening. Tenslotte zijn in deze periode ook een aantal nieuwe projecten, met financiële ondersteuning van ZonMw, van start gegaan: SluiS, regionaal project WvGGZ en time-out- en respijtvoorzieningen. De stuurgroep verward gedrag is tevens stuurgroep voor deze afzonderlijke projecten.
Omgevingswet
De landelijke en lokale ontwikkelingen rondom de invoering van de Omgevingswet worden op de voet gevolgd. VGGM (GGD, brandweer en GHOR) dragen bij aan het gemeentelijk omgevingsbeleid door expertise in te brengen over gezondheid en veiligheid en de wijze waarop deze kunnen worden meegenomen in bijv. de omgevingsvisie of het omgevingsplan. De implicaties van de invoering van de Omgevingswet op de adviserende rol van de GGD en de adviserende en controlerende rol van de brandweer worden momenteel in kaart gebracht.
Seksuele gezondheid
Het ministerie van VWS heeft besloten gedurende vijf jaar PrEP te verstrekken aan de hoog risicogroep ‘mannen die seks hebben met mannen’. PrEP is een pil waarmee je kunt voorkomen dat je hiv oploopt. De pillen zijn in Nederland verkrijgbaar op doktersrecept en voor een beperkt aantal mensen ook via de GGD. In de eerste helft van 2019 is er op landelijk niveau gesproken over de condities waaronder de PrEP-medicatie en begeleiding via de GGD zou kunnen lopen. De formele start van deze regeling incl. landelijke financiering vindt plaats op 1 augustus 2019. Vanwege de gesignaleerde behoefte en toenemende mate van PrEP-gebruik zonder medische begeleiding, is GGD Gelderland-Midden anticiperend op het landelijke beleid in 2018 gestart met een pilot met ruimte voor 40 hoog risico-mannen. Tot en met juni 2019 leverde de GGD PrEP-zorg aan 36 personen.
Aanbesteding forensisch
In de kamerbrief van 26 juni 2019 bericht minister Grapperhaus over de voortgang forensische geneeskunde, waaronder de aanbesteding van de medische arrestantenzorg. Medische arrestantenzorg is aangemerkt als een private taak met een publieke verantwoordelijkheid waarvoor een lichte vorm van aanbesteding geldt. Gesteld wordt dat de politie is gestart met de voorbereidingen voor deze aanbesteding. Wanneer het aanbestedingstraject daadwerkelijk gaat lopen, is nog niet bekend. De vijf GGD-en in Oost-Nederland hebben eind 2018 de intentie uitgesproken gezamenlijk aan te besteden. Concrete uitwerking en organisatorische en financiële consequenties zijn nog niet bekend.
Analyse verschillen
Het financiële resultaat over het eerste halfjaar van 2019 leidt tot een voordeel van €0,8 miljoen. Op jaarbasis wordt in het domein publieke gezondheid een financieel voordeel verwacht van ruim €1,0 miljoen.
In onderstaande verklaring zijn de verschillen nader toegelicht. Het getal betreft de realisatie over het eerste halfjaar en het 2e betreft de prognose.
Opbrengsten
De opbrengsten binnen de sector PG fluctueren al jaren. Daarnaast wordt voorzichtig begroot ten aanzien van de overige (project)opbrengsten en opbrengsten verkregen uit markttaken.
Op dit moment zijn er veel externe projecten en groeiende markttaken die tot extra inkomsten leiden. Door de grote diversiteit aan activiteiten die op dit moment vrijwel alle financiële meevallers opleveren ontstaat per saldo een voordeel in de inkomsten. De opbrengsten nemen toe door:
- Extra inkomsten reizigers (€200.000), zie ook hogere kosten.
- Extra inkomsten infectieziekten (€100.000)
- Extra WMO-toezicht (€22.000)
- Extra opbrengsten Hielprik (€120.000)
- Extra opbrengsten MenACWY (€218.000)
- Projecten (laaggeletterdheid (€30.000, verward gedrag €50.000, Sluis €12.000)
- Detachering personeel (€30.000)
- Arrestanten zorg (€18.000)
- OGGZ (€27.000)
Personele kosten
Een groot deel van het voordelige resultaat ontstaat door lagere personele kosten (€448.000/ €394.000). Met name de extra personele inzet bij de JGZ ten behoeve van de meningokokkencampagne is lager dan voorzien en leidt tot het grootste voordeel (€190.000). Door niet-ingevulde vacatures en aanloopschalen ontstaat een voordeel van €200.000.
Materiële kosten
De inhuur van een projectleider voor de coördinatie van het RVP en de bijbehorende planning leidt tot hogere materiele kosten (€122.000).
Door groei in het aantal reizigersvaccinaties zijn extra vaccins ingekocht, leidend tot meerkosten van €100.000.
Afschrijvingen
De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot door het later dan gepland investeren in meubilair en apparatuur (m.n. voor consultatiebureaus) en budgettaire ruimte binnen met name JGZ.
Huisvestingskosten
Bij de overname van de inrichting van de consultatiebureaus is een deel van de budgetten toegerekend aan de huisvestingskosten waarbij de huidige ruimte niet altijd voor niet-marktconforme tarieven wordt gehuurd. Dit leidt daar vooralsnog tot een voordeel van €200.000.
Bijzondere baten en lasten
In de bijzondere baten en lasten waren veel egalisaties en projectfinancieringen vanuit gereserveerde gelden voorzien. Vooralsnog zijn deze egalisaties niet nodig geweest. Voor het 2e halfjaar worden de volgende bestedingen voorzien:
- JGZ-projecten van circa €80.000;
- Egalisatie van het tekort op TBC-activiteiten van circa €23.000;
- Egalisatie van het tekort op reizigersvaccinaties van circa €170.000;
- Projecten Medische Milieukunde van circa €45.000.
Projecten Medische Milieukunde
VGGM participeert in de Europese projecten en de projecten in de Academische Werkplaats. Voor deze projecten vindt afrekening aan het einde van de looptijd plaats. Dat betekent dat tussentijds geen financieel resultaat in de exploitatie zichtbaar wordt. Tussentijds wordt binnen VGGM vastgesteld of kosten die zijn gemaakt ook subsidiabel zijn. Dat is een toets op de rechtmatigheid. Bij afronding van een project kan het wel zo zijn dat VGGM hogere kosten heeft moeten maken door in het bijzonder meer capaciteit voor een project in te zetten. Dat is een vraagstuk van doelmatigheid.
Bedrijfsvoeringsrisico’s publieke gezondheid
De afdeling Maatschappelijke Zorg (MZ) kent een aantal bedrijfsvoeringsrisico’s waaronder de kwetsbaarheid in de opbouw van het personeelsbestand. Binnen de specialistische functies is sprake van een vergrijzing. Tevens is het vanwege de krapte op de arbeidsmarkt voor met name deze specialistische functies een uitdaging om de juiste mensen aan te trekken. Hierdoor kan de continuïteit van de werkzaamheden in gevaar kan komen.
Naast deze uitdaging bestaan onzekerheden ten aanzien van de inkomsten door (mogelijke) veranderingen in wet- en regelgeving en overige (externe) ontwikkelingen. Zo bestaat onzekerheid over de aanbesteding en gunning van de medische arrestantenzorg door de Nationale Politie.
De activiteiten met betrekking tot Aanvullende Seksuele Gezondheid worden gefinancierd door het ministerie van VWS. Deze subsidieregeling loopt tot en met 2021. Toekomstige financieringsvorm is nog niet bekend.
Ambulancezorg
Standplaatsen
Begin 2019 is de nieuwe opkomstlocatie Elst in gebruik genomen. Voorheen kwamen de ambulances vanuit locatie Oosterhout. Vanaf deze nieuwe locatie beginnen en eindigen medewerkers hun dienst. De ambulancepost is van Oosterhout naar Elst verhuisd om de aanrijtijden naar het zuidelijk deel van de regio te verbeteren. Zo kunnen we de patiënten in de gemeenten Overbetuwe en Lingewaard nog sneller bereiken. Ambulancezorg Gelderland-Midden (AGM) zoekt continu naar de meest strategische locaties voor haar voertuigen, zodat de meeste burgers tijdig voorzien kunnen worden van ambulancezorg. In het voorjaar van 2019 konden medewerkers intensief meedenken over alternatieve locaties die de ambulancezorg in de regio nog effectiever maken.
Zorgcoördinatie
Het actieplan ambulancezorg maakt het mogelijk dat regionale ambulancevoorzieningen een pilotaanvraag kunnen indienen bij AZN, waarmee zij een pilot zorgcoördinatie kunnen opstarten. Zorgcoördinatie is gebaseerd op visie van Ambulancezorg Nederland waarbij alle zorgvragen op één plek terecht komen en waar ook alle zorg gebundeld is. Denk aan huisartsen, GGZ-instellingen, ambulancevoorzieningen, thuiszorgorganisaties etcetera. Na veelvuldig overleg is besloten dat er een vervolgtraject komt om een 24/7 setting uit te werken waarbij de meldkamers ambulancezorg van Gelderland-Zuid en –Midden en het triagepunt acute psychiatrie (Pro Persona) samen gehuisvest worden. De uitwerking van dit traject is volop gaande en richt zich op het indienen van een business case voor een landelijke pilot. Deze pilot kan gehouden worden op de meldkamer in Arnhem die per november 2019 samen gaat met de meldkamer in Nijmegen voor de regio Gelderland Zuid.
Arbeidsmarkt
In het eerste halfjaar van 2019 had Ambulancezorg Gelderland-Midden te maken met onverwachte uitstroom van een aantal medewerkers. Sommige medewerkers waren op zoek naar een nieuwe uitdaging, of wilden dichter bij hun woonplaats werken. Ondertussen merkt AGM dat het steeds moeilijker wordt om aan voldoende geschoold personeel te komen. Daarom worden ook oplossingen bekeken waarmee meerdere partijen gebaat kunnen zijn. Ambulancezorg Gelderland-Midden voert bijvoorbeeld gesprekken met ziekenhuis Rijnstate om personeel vice versa effectief in te kunnen zetten.
Samenvoeging meldkamers
Eind 2018 besloten de Veiligheidsregio’s Gelderland-Zuid en Gelderland-Midden vanwege aanhoudende personeelstekorten een ‘Plan-B’ te ontwikkelen voor de meldkamerfunctie van beide regio’s. In dit plan werd onder andere beschreven hoe de continuïteit van beide meldkamers geborgd kon worden bij aanhoudende personeelskrapte. In het voorjaar van 2019 besloten de besturen van de veiligheidsregio’s Gelderland-Zuid en Gelderland-Midden om de meldkamers brandweer, politie en ambulance per november 2019 samen te voegen in één meldkamer in Arnhem. Vanuit beide organisaties wordt inspanning geleverd om deze samenvoeging zo soepel mogelijk te laten verlopen. Uit deze samenvoeging die momenteel plaatsvindt, komen kosten voort die door beide regio’s gedragen zullen moeten worden en voor de eventuele baten uitlopen.
Nieuwe ordening wet ambulancezorg
In de zomer van 2019 verzond de minister van Medische Zorg en Sport een voorstel voor nieuwe wetgeving van de ambulancezorg naar de Tweede Kamer . De minister wil de continuïteit, permanente beschikbaarheid en goede kwaliteit van de ambulancezorg behouden. Daarom wil hij de huidige aanbieders voor onbepaalde tijd een aanwijzing geven. Om aanwijzing voor onbepaalde tijd mogelijk te maken zal de ambulancezorg worden aangemerkt als niet-economische dienst van algemeen belang.
De aanbieder heeft het alleenrecht op het leveren van de ambulancezorg, maar ook de plicht om kwalitatief goede en tijdige zorg te leveren. Verzekeraars blijven, net als nu het geval is, verantwoordelijk voor de zorginkoop bij de aangewezen aanbieder en hebben de plicht om voldoende zorg in te kopen voor hun verzekerden.
Op basis van de huidige gerealiseerde inzet zullen de door de zorgverzekeraars toegekende budgetten niet volledige worden benut. Het financiële voordeel dat hierdoor ontstaat zal naar verwachting verrekend worden met de zorgverzekeraars. Deze verrekening is in de cijfers verantwoord onder de bijzondere baten en lasten, resulterend in een nihil verwacht exploitatieresultaat.
Personele kosten
- Op basis van de nieuwe CAO ontvangen alle medewerkers fors hogere vergoedingen voor woon-werk verkeer. De meerkosten zijn nog niet vertaald in de begroting en bedragen in het eerste halfjaar €65k. Op jaarbasis zal dit tot een overschrijving leiden van ruim €130k.
- De verschillende ZonMW-projecten leiden tot niet-geraamde meerkosten en opbrengsten ( €150k).
Vaste kosten die voorheen uit de vrije marge betaald werden, lopen structureel door. Hiervoor moet dus nu een beroep gedaan worden op de door de zorgverzekeraars beschikbaar gestelde middelen. Het betreft de bijdrage aan hartslag nu, Begeleiding NEN/HKZ certificering en cliëntenraad. Op jaarbasis bedragen deze kosten ongeveer €40k. - Door de onderbezetting op de meldkamer moet een beroep gedaan worden op uitzendkrachten. Naar verwachting bedragen de meerkosten op jaarbasis €24k.
- In Q2 is de formatie van verpleegkundigen nog niet op de gewenste sterkte en dit leidt tot een voordeel van €175k. Om dit tekort te compenseren, is gebruik gemaakt van uitzendkrachten. De kosten hiervan bedroegen €199k.
Materiële kosten
De materiële kosten en dan met name de kosten voor medicamenten zijn fors hoger dan begroot, vooral door de aanschaf van botnaalden en lifebands (€51k). De kosten van de OZB zijn al voor het hele jaar verantwoord en leiden tot een incidentele tegenvaller van €14k. Door vertragingen in de investeringen ontstaat vooralsnog een voordeel van €212k.
Bij gelijkblijvende situatie zal de overschrijving op de materiële kosten op jaarbasis ongeveer €160k gaan bedragen. Deze meerkosten kunnen structureel opgevangen worden uit de extra S&B-middelen.
In het totaalbudget van de Ambulancezorg Gelderland-Midden is een stelpost aanwezig van €982k op jaarbasis. Hiervan is structureel €40k nodig voor de zaken die benoemd zijn onder de vrije marge en €160k ten bate van materiële kosten. De hogere reiskosten zullen ook uit de stelpost gefinancierd moeten worden. Hiervoor is ongeveer €140k (inclusief meldkamer Ambulance) nodig.
Nacalculatie ambulancezorg
De formele afwikkeling van de nacalculaties van de ambulancezorg over 2018 heeft nog niet plaatsgevonden.


Bevolkingszorg
Intensivering bevolkingszorgactiviteiten
Het algemeen bestuur besloot in haar vergadering van 24 oktober 2018 tot een intensivering en centralisatie van de bevolkingszorgactiviteiten.
In het eerste halfjaar van 2019 is een projectleider aangetrokken om een aanzet te doen de besluiten rond bevolkingszorg uit te werken en te implementeren. Hierop zijn in diverse samenstellingen vanuit de deelnemende gemeenten werksessies geweest. Er is 3,5 fte geworven voor het nieuw in te richten Regionale Netwerkteam Bevolkingszorg per 1 september 2019. Verdere uitwerking en implementatie loopt door in het tweede deel van 2019 en wordt opgepakt door het Regionale Netwerkteam Bevolkingszorg in samenwerking met de deelnemende gemeenten.
Personele kosten
Eind 2018 besloot bestuur om de gemeentelijke bevolkingszorgactiviteiten deels gezamenlijk uit te voeren en deze bij VGGM onder te brengen. In 2019 is het team bevolkingszorg daarmee in opbouw en zijn nog niet alle vacatures gevuld. Dit leidt tot een voordeel.
Materiële kosten
De materiële kosten hebben met name betrekking op het verzorgen van trainingen en opleidingen. Deze trainingen en opleidingen lopen gedurende het jaar niet in een regelmatig patroon en leiden op dit moment tot een voordeel van €40.000. Voor het najaar staan diverse trainingen en opleidingen gepland waarbij de verwachting bestaat dat het budget grotendeels wordt besteed.
Beschikbaarheid piketfunctionarissen
Voor de uitvoering van de repressieve prestaties van bevolkingszorg is het cruciaal dat er voldoende gemeentelijke medewerkers worden aangemeld om regionale werkzaamheden (piketten) uit te voeren. Bij onvoldoende bezetting gaat dit ten koste van de uitvoering en kwaliteit van de taken van bevolkingszorg op gebied van crisiscommunicatie, acute (bevolkings)zorg en (preparatie) nafase.
Bedrijfsvoering
Informatievoorziening
De beschikbaarheid van de juiste informatie, op het juiste moment in de juiste vorm, wordt steeds belangrijker. Naast de zorg voor een veilige-, betrouwbare en goed presterende informatievoorziening is Team ICT afgelopen half jaar actief geweest met het beschikbaar stellen van nieuwe informatiesystemen zoals Geografische informatiesystemen . Deze nieuwe informatiesystemen sluiten aan op de behoefte van de organisatie en dragen bij aan de realisatie van ambities zoals verwoord in de beleidsplannen. Komend halfjaar staat in het teken van de voorbereiding om te komen tot een nieuwe website en een nieuwe samenwerkomgeving. Ook wordt een risicoanalyse uitgevoerd om de beschikbaarheid en compliance van de informatievoorziening te kunnen garanderen.
Wnra
Met ingang van 1 januari 2020 wordt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) ingevoerd voor de medewerkers die zijn aangesteld onder de CAO Ambulancezorg. De voorbereidingen voor een correcte uitvoering van de Wnra is in volle gang. Vakorganisaties en medezeggenschap zijn hierbij aangesloten. Voor VGGM is dit een eerste stap in de overgang naar de Wnra. Zoals bekend hebben de Veiligheidsregio’s, vallend onder de CAR/UWO, uitstel gekregen tot in ieder geval 1 januari 2021.
FLO
De uitvoeringsregeling Functioneel Leeftijd Ontslag voor zowel medewerkers ambulancezorg als medewerkers brandweer is gewijzigd. Aanleiding voor de wijziging is o.a. het vervallen van de levensloopregeling per 1 januari 2022, wijzigingen fiscale regelgeving en het opschuiven van de AOW-leeftijd. De personele en financiële consequenties van de veranderingen zijn per sector verschillend. VGGM volgt hierin de landelijke richtlijnen.
Personele kosten
De personele kosten blijven achter op de begroting als gevolg van niet-ingevulde vacatures en lagere inschaling. Deze vacatures zijn met name niet-ingevuld bij ICT (4,0 fte) en Control & Financiën (1,4 fte niet-ingevuld).
Materiële kosten
In het kader van projecten wordt extern personeel ingehuurd. De genoemde financiële ruimte als gevolg van vacatures verdampt hierdoor deels.
Afschrijvingskosten
In het investeringsplan van ICT is onvoldoende rekening gehouden met het noodzakelijke aantal laptops en iPads. In 2019 kunnen de meerkosten nog opgevangen worden uit de incidentele opbrengsten van de verkoop van oude apparatuur, maar voor 2020 moeten er structurele besparingen gevonden worden.
De bijzondere baten betreffen voornamelijk vrijvallen van voorzieningen voor eerder gesignaleerde risico’s. Deze vrijvallen worden met name in de december cijfers zichtbaar. De projecten Documentmanagementsysteem en Digitale werkomgeving worden in de tweede helft 2019 opnieuw aanbesteed, waardoor de afschrijvingen lager zijn dan verwacht.
Arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt is momenteel krap, onder andere voor ICT’ers. Vacatures worden daardoor moeizaam ingevuld. Door onvoldoende personele sterkte ontstaat het risico dat ICT-vernieuwingsprojecten niet of met vertraging worden uitgevoerd.
